Η ρήση του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα Λέων Τολστόι: "Η επανάσταση είναι για τους πολλούς, η ανάσταση είναι για τον έναν", εγείρει βαθείς προβληματισμούς και μας δίνει την ευκαιρία να στοχαστούμε διεξοδικά πάνω σε ουσιώδη ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης και της κοινωνικής οργάνωσης.Οι επαναστάσεις, όπως μας διδάσκει η Ιστορία, συνήθως εκδηλώνονται όταν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού βιώνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα έντονα συναισθήματα δυσαρέσκειας, αδικίας και οργής απέναντι στις καταπιεστικές συνθήκες διαβίωσης που επιβάλλει ένα άδικο καθεστώς. Όταν η λαϊκή δυσαρέσκεια κορυφωθεί, οι μάζες ενώνονται και ξεσηκώνονται μαζικά, με κοινό στόχο να ανατρέψουν δυναμικά το άδικο υφιστάμενο σύστημα εξουσίας και να εγκαθιδρύσουν ένα ριζικά νέο και δικαιότερο πολίτευμα, το οποίο θα εξασφαλίζει...
«Οι βιολογικοί παράγοντες (π.χ. ορμόνες) επηρεάζουν την εσωτερική κατάσταση του σώματος και όχι την προσωπικότητα του ατόμου;» Το ανθρώπινο νευρικό σύστημα είναι σαν ένα τεράστιο δίκτυο επικοινωνίας που ελέγχει και συντονίζει κάθε κίνηση, σκέψη και συναίσθημά μας. Φανταστείτε το σαν ένα τεράστιο δέντρο με πολλά κλαδιά, φύλλα και ρίζες που διασχίζουν όλο το σώμα (Lodish et al., 2000). Το κύριο όργανο του νευρικού συστήματος είναι ο εγκέφαλος. Εκεί βρίσκεται το "στρατηγείο" που στέλνει εντολές σε όλο το σώμα μέσω των νεύρων. Τα νεύρα είναι σαν τα "καλώδια" που μεταφέρουν τα μηνύματα προς όλες τις κατευθύνσεις. Όταν θέλουμε να σηκώσουμε το χέρι μας, ένα νευρικό μήνυμα ταξιδεύει από τον εγκέφαλο μέσω των νεύρων προς τους μυς του χεριού για να τους δώσει την εντολή να κινηθούν (Bear...
«Βιώνουμε την ευτυχία, το θυμό και το φόβο με τον εγκέφαλο, όχι με την καρδιά.» Το κεντρικό ερώτημα και η σημασία του για την κατανόηση των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς μας Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο βιώνουμε τα συναισθήματά μας είναι ένα θεμελιώδες ερώτημα που απασχολεί την επιστήμη εδώ και δεκαετίες (Damasio et al., 2000). Παραδοσιακά, πίστευαν ότι τα συναισθήματα προέρχονται από την καρδιά και όχι τον εγκέφαλο. Ωστόσο, οι πρόσφατες έρευνες στον τομέα της νευροεπιστήμης έχουν δείξει ότι ο εγκέφαλος διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο (LeDoux, 1996). Για παράδειγμα, μελέτες σε ανθρώπους με βλάβες σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου έχουν δείξει ότι χάνουν την ικανότητα να βιώνουν φυσιολογικά συναισθήματα όπως φόβο, χαρά ή λύπη (Damasio et al., 1990)...
«Η απόδοση σε μια δραστηριότητα βελτιώνεται ως συνάρτηση των ωρών που αφιερώνονται στην εξάσκηση;» Εισαγωγή στη νευροεπιστήμη της μάθησης και της μνήμης Βασικές έννοιες για τον τρόπο που το νευρικό σύστημα αποκτά δεξιότητες και αποθηκεύει πληροφορίες μέσω της νευροπλαστικότητας Ο ανθρώπινος εγκέφαλος περιέχει περίπου 86 δισεκατομμύρια νευρώνες (Azevedo et al., 2009), τα κύτταρα που μεταφέρουν πληροφορίες μέσω ηλεκτρικών σημάτων. Οι νευρώνες συνδέονται μεταξύ τους μέσω συνάψεων, σχηματίζοντας νευρωνικά δίκτυα και κυκλώματα (Sporns et al., 2005). Κατά τη μάθηση, αυτά τα κυκλώματα υφίστανται δομικές και λειτουργικές αλλαγές μέσω της νευροπλαστικότητας (Draganski et al., 2004). Η νευροπλαστικότητα αναφέρεται στην ικανότητα του εγκεφάλου να αναδιοργανώνει τις...
Το μυστήριο του ανθρώπινου μυαλού μας συναρπάζει εδώ και αιώνες. Πώς σκεφτόμαστε, μαθαίνουμε και αποθηκεύουμε πληροφορίες; Ο εγκέφαλός μας είναι ένα εκπληκτικό όργανο που μας επιτρέπει να εξελισσόμαστε διαρκώς ως άτομα και ως είδος. Κατανοώντας τους μηχανισμούς της μάθησης σε μοριακό επίπεδο, μπορούμε να βελτιώσουμε τις γνωστικές μας ικανότητες και να διευκολύνουμε την εκπαιδευτική διαδικασία. Οι πρώτες συστηματικές μελέτες για τη σχέση μάθησης και εγκεφάλου ξεκίνησαν στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο Ρώσος φυσιολόγος Ιβάν Παβλόφ, μέσα από πειράματα με σιελόρροια σε σκύλους, ανακάλυψε την "εξαρτημένη μάθηση", δείχνοντας ότι ο εγκέφαλος μπορεί να συνδέσει ερεθίσματα και να δημιουργήσει αντανακλαστικά (Pavlov 1927). Αργότερα, ο Καναδός ψυχολόγος Ντόναλντ Χεμπ πρότεινε τη θεωρία ότι η...
«Για να κατακτήσει κάποιος μια έννοια, είναι απαραίτητο να την εφαρμόσει;» Εισαγωγή στους μηχανισμούς μάθησης και μνήμης στον εγκέφαλο Ο εγκέφαλός μας είναι ένα εκπληκτικό όργανο, ικανό να μαθαίνει, να απομνημονεύει και να προσαρμόζεται συνεχώς. Πώς όμως συμβαίνει αυτό σε επίπεδο νευρώνων και συνάψεων; Σύμφωνα με τους νεροεπιστήμονες (Kandel et al., 2014), κάθε φορά που μαθαίνουμε κάτι νέο, δημιουργούνται νέες συνάψεις μεταξύ των νευρώνων στον εγκέφαλό μας. Όσο περισσότερο εξασκούμαστε σε μια δεξιότητα, τόσο ενισχύονται αυτοί οι νευρωνικοί δεσμοί. Γι' αυτό, για παράδειγμα, όταν μαθαίνουμε να παίζουμε ένα μουσικό όργανο, στην αρχή μας φαίνεται δύσκολο, αλλά όσο περισσότερο εξασκούμαστε, τόσο πιο εύκολα έρχεται. Ωστόσο, η μάθηση δεν εξαρτάται μόνο από την ενδυνάμωση των...
«Το περιβάλλον ενός ατόμου μπορεί να επηρεάσει βιολογικούς παράγοντες (π.χ. παραγωγή ορμονών) και, με τη σειρά τους, την προσωπικότητά του;» Η σχέση μεταξύ περιβάλλοντος και βιολογίας έχει απασχολήσει επιστήμονες και φιλοσόφους εδώ και αιώνες. Πώς οι εξωτερικές συνθήκες όπου ζει και αναπτύσσεται ένα άτομο μπορούν να διαμορφώσουν τη βιολογία και τη φυσιολογία του; Και με ποιους τρόπους αυτές οι αλλαγές στη βιολογία του μπορούν στη συνέχεια να επηρεάσουν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του; Σήμερα, ξέρουμε ότι το περιβάλλον ασκεί πολλαπλές επιδράσεις στη βιολογία του ανθρώπου καθ'όλη τη διάρκεια της ζωής του. Παράγοντες όπως η διατροφή, η έκθεση σε τοξίνες, το στρες, η άσκηση και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μπορούν να τροποποιήσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου και των ορμονών...
