Πώς τα Ω3 επιδρούν στον εγκέφαλο και τη μάθηση των παιδιών

Πώς τα Ω3 επιδρούν στον εγκέφαλο και τη μάθηση των παιδιών

«Τα συμπληρώματα Ω3 ενισχύουν τη νοητική ικανότητα των παιδιών στον γενικό πληθυσμό;»

Τα συμπληρώματα Ω3 (ιχθυέλαια) έχουν γίνει δημοφιλή τα τελευταία χρόνια για την υποτιθέμενη ευεργετική τους επίδραση στη νοητική λειτουργία

Τα συμπληρώματα Ω3, τα οποία προέρχονται κυρίως από ιχθυέλαια όπως του σολομού, της σαρδέλας και του σκουμπριού, έχουν αποκτήσει μεγάλη δημοτικότητα τις τελευταίες δεκαετίες (Schilling et al, 2019). Ο λόγος είναι οι ισχυρισμοί που κυκλοφορούν ευρέως σχετικά με τη θετική επίδραση που φέρεται να έχουν στη νοητική λειτουργία και τις γνωστικές ικανότητες του ανθρώπου (Gomez-Pinilla, 2008). Συγκεκριμένα, υπάρχουν αναφορές που υποστηρίζουν πως η κατανάλωση συμπληρωμάτων Ω3 μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση διαφόρων παραμέτρων όπως η μνήμη, η προσοχή, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και γενικά οι νοητικές επιδόσεις τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά (Jiao et al, 2014). Ορισμένοι μάλιστα προχωρούν στο σημείο να προτείνουν τη χρήση τους ως μέσο ενίσχυσης της νοημοσύνης και της μαθησιακής ικανότητας στα παιδιά (Kuratko et al, 2013). Ωστόσο, η επιστημονική κοινότητα δεν έχει καταλήξει σε οριστικά συμπεράσματα, καθώς τα αποτελέσματα των μελετών παραμένουν αντικρουόμενα (Delgado-Lista et al, 2012). Απαιτούνται περισσότερες μακροχρόνιες έρευνες σε μεγάλα δείγματα πληθυσμού για να διευκρινιστεί αν τα συμπληρώματα Ω3 όντως ωφελούν τις γνωστικές λειτουργίες και σε ποιο βαθμό. Μέχρι τότε, οι γονείς θα πρέπει να συμβουλεύονται τον παιδίατρό τους πριν χορηγήσουν στα παιδιά τους συμπληρώματα Ω3 με στόχο τη βελτίωση της νοημοσύνης.

Παρουσίαση των κυριότερων ερευνών που έχουν γίνει σχετικά με τα Ω3 και τη γνωστική λειτουργία σε παιδιά

Οι έρευνες σχετικά με την επίδραση των συμπληρωμάτων Ω3 στις γνωστικές λειτουργίες των παιδιών έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, καθώς οι γονείς αναζητούν τρόπους να βελτιώσουν τη μάθηση και τη σχολική επίδοση των παιδιών τους. Μια μελέτη του 2014 σε 154 παιδιά ηλικίας 7-9 ετών στην Αυστραλία, έδειξε βελτίωση στην εργαζόμενη μνήμη και στην προσοχή στην ομάδα που έλαβε Ω3 για 6 μήνες σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου (Kean et al, 2017). Ωστόσο, μια άλλη μελέτη σε 449 μαθητές δημοτικού δεν παρατήρησε διαφορές στις γνωστικές επιδόσεις μεταξύ των ομάδων Ω3 και ελέγχου μετά από 12 μήνες συμπλήρωσης (Eilander et al, 2007). Μία ανασκόπηση 10 τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών έδειξε κάποιες θετικές επιδράσεις των Ω3 στη μνήμη και τη μάθηση σε παιδιά, αλλά τόνισε την ανάγκη για περισσότερες έρευνες υψηλής ποιότητας (Cooper et al, 2015). Γενικά, τα αποτελέσματα παραμένουν ασαφή και αντικρουόμενα, καθιστώντας δύσκολη την εξαγωγή ξεκάθαρων συμπερασμάτων. Επομένως, αν και υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι τα συμπληρώματα Ω3 μπορεί να ωφελούν τις γνωστικές λειτουργίες σε παιδιά, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να τεκμηριωθεί η αποτελεσματικότητά τους. Μέχρι τότε, οι γονείς θα πρέπει να συμβουλεύονται τον παιδίατρο πριν χορηγήσουν Ω3 στα παιδιά τους.

Ανάλυση των ευρημάτων: σε γενικές γραμμές, οι έρευνες δείχνουν μικτά αποτελέσματα ως προς την επίδραση στη νοημοσύνη

Η ανάλυση των αποτελεσμάτων των ερευνών σχετικά με την επίδραση των συμπληρωμάτων Ω3 στη νοημοσύνη και τις γνωστικές λειτουργίες δείχνει ανάμικτα και αντικρουόμενα ευρήματα. Από τη μία πλευρά, ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν πιθανές θετικές επιδράσεις σε παραμέτρους όπως η μνήμη, η προσοχή, ο χρόνος αντίδρασης και η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες (Fontani et al, 2005; Yurko-Mauro et al, 2010). Για παράδειγμα, μία μελέτη σε 438 υγιή παιδιά ηλικίας 8-10 ετών έδειξε βελτίωση στη μνήμη λειτουργίας κατά 7 μήνες στην ομάδα που έλαβε Ω3 σε σχέση με την ομάδα ελέγχου (Portillo-Reyes et al, 2014). Από την άλλη πλευρά, αρκετές μελέτες δεν εντοπίζουν καμία σημαντική διαφορά σε γνωστικούς δείκτες μεταξύ των ομάδων με Ω3 και των ομάδων ελέγχου (Dangour et al, 2010; Dunstan et al, 2008). Για παράδειγμα, μία τυχαιοποιημένη μελέτη σε 183 παιδιά ηλικίας 7-9 ετών δεν κατέγραψε καμία διαφορά στη μνήμη, την προσοχή και τις εκτελεστικές λειτουργίες μεταξύ της ομάδας με Ω3 και της ομάδας placebo μετά από 6 μήνες (McNamara et al, 2010). Επομένως, τα μέχρι στιγμής δεδομένα δείχνουν ανάμεικτα αποτελέσματα και δεν επιτρέπουν την εξαγωγή σαφών συμπερασμάτων για την επίδραση των Ω3 στη νοημοσύνη. Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διευκρινιστεί αν υπάρχει όντως κάποιο όφελος και υπό ποιες συνθήκες.

Συζήτηση για πιθανούς περιορισμούς των ερευνών (μεγέθη δείγματος, δοσολογίες, διάρκεια χορήγησης κτλ)

Οι μελέτες σχετικά με την επίδραση των συμπληρωμάτων Ω3 στη νοημοσύνη και τις γνωστικές λειτουργίες παρουσιάζουν ορισμένους περιορισμούς που πρέπει να ληφθούν υπόψη στην ερμηνεία και αξιολόγησή τους. Ένας σημαντικός περιορισμός αφορά το μέγεθος του δείγματος. Πολλές από τις μελέτες έχουν γίνει σε μικρό αριθμό συμμετεχόντων, της τάξης των 100-200 ατόμων. Αυτό δεν επιτρέπει την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για τον γενικό πληθυσμό. Χρειάζονται μεγαλύτερες μελέτες σε χιλιάδες άτομα για μεγαλύτερη εγκυρότητα. Ένας ακόμη περιορισμός είναι η δοσολογία των Ω3 που χρησιμοποιήθηκε, καθώς και η διάρκεια της χορήγησης. Διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των μελετών, καθιστώντας δύσκολη τη σύγκριση. Επίσης, οι περισσότερες μελέτες είναι βραχυπρόθεσμες (6-12 μήνες) και δεν εξετάζουν μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Τέλος, οι περισσότερες μελέτες γίνονται σε υγιή παιδιά. Λίγες εξετάζουν ειδικούς πληθυσμούς με μαθησιακές δυσκολίες ή άλλες γνωστικές διαταραχές, όπου μπορεί να υπάρχουν διαφορετικά αποτελέσματα. Συνοπτικά, απαιτείται προσεκτικότερος σχεδιασμός των μελλοντικών ερευνών για την αντιμετώπιση αυτών των περιορισμών.

Αναφορά σε πιθανές αρνητικές επιπτώσεις από υπερβολική χρήση συμπληρωμάτων Ω3

Αν και τα συμπληρώματα Ω3 θεωρούνται γενικά ασφαλή, η υπερβολική ή μακροχρόνια χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες ενέργειες, ειδικά σε παιδιά. Μερικές πιθανές αρνητικές επιπτώσεις από την υπερβολική λήψη Ω3 περιλαμβάνουν:

  • Γαστρεντερικά προβλήματα όπως ναυτία, διάρροια και κοιλιακό άλγος. Τα Ω3 μπορεί να ερεθίσουν το γαστρεντερικό σωλήνα σε ορισμένα άτομα.
  • Αλληλεπιδράσεις με φάρμακα όπως αντιπηκτικά και αντιβιοτικά. Τα Ω3 μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο δράσης ορισμένων φαρμάκων.
  • Υπερβιταμίνωση Α και D σε περίπτωση λήψης μεγάλων δόσεων για εκτεταμένο χρονικό διάστημα.
  • Αυξημένες τιμές λιπιδίων και χοληστερόλης στο αίμα σε ευπαθείς ομάδες.
  • Αλλεργικές αντιδράσεις σε άτομα με αλλεργία στα ψάρια ή τα θαλασσινά.

Γι' αυτό είναι σημαντικό να τηρούνται οι συνιστώμενες δόσεις, να γίνεται χρήση υπό ιατρική παρακολούθηση και να αποφεύγεται η μακροχρόνια χορήγηση χωρίς λόγο σε παιδιά.

Άλλα συμπληρώματα διατροφής τα οποία μπορεί να έχουν θετική επίδραση στη νοητική λειτουργία και τις γνωστικές ικανότητες

Εκτός από τα συμπληρώματα Ω3, υπάρχουν και κάποια άλλα συμπληρώματα διατροφής τα οποία μπορεί να έχουν θετική επίδραση στη νοητική λειτουργία και τις γνωστικές ικανότητες των παιδιών. Συγκεκριμένα:

  • Βιταμίνη D: Η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D φαίνεται ότι σχετίζεται με καλύτερη νοητική απόδοση στα παιδιά, ιδίως σε όσα έχουν ανεπάρκεια. Βοηθά στη λειτουργία των νευρικών κυττάρων.
  • Σίδηρος: Η έλλειψη σιδήρου σχετίζεται με χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης και μαθησιακές δυσκολίες στα παιδιά. Η συμπλήρωσή του μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη και την προσοχή.
  • Ψευδάργυρος: Βοηθά στη λειτουργία του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος. Η έλλειψή του έχει συσχετιστεί με προβλήματα μάθησης και συμπεριφοράς.
  • Μαγνήσιο: Συμβάλλει στην εγρήγορση, τη μνήμη και τη μάθηση. Η συμπλήρωσή του μπορεί να βοηθήσει παιδιά με δυσκολίες προσοχής και υπερκινητικότητα.
  • Βιταμίνες του συμπλέγματος Β: Συμβάλλουν στην υγεία των νεύρων και την ομαλή γνωστική λειτουργία.
  • Χολίνη: Μερικές μελέτες δείχνουν ότι η χολίνη μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη και τη γνωστική λειτουργία σε ηλικιωμένους αλλά και σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για επιβεβαίωση.

Βέβαια, πριν τη χορήγηση οποιουδήποτε συμπληρώματος, θα πρέπει πάντα να γίνεται συνεννόηση με τον παιδίατρο για την αποφυγή παρενεργειών ή αλληλεπιδράσεων.

Συμπέρασμα

Συνοψίζοντας, τα ερευνητικά δεδομένα σχετικά με την επίδραση των συμπληρωμάτων Ω3 στη νοητική λειτουργία και τις γνωστικές ικανότητες των παιδιών παραμένουν ασαφή και αντικρουόμενα. Από τη μία πλευρά, ορισμένες μελέτες δείχνουν κάποια πιθανή θετική επίδραση σε παραμέτρους όπως η μνήμη, η προσοχή και η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων. Από την άλλη, πολλές μελέτες δεν εντοπίζουν καμία σημαντική διαφορά στις γνωστικές λειτουργίες μεταξύ παιδιών που λαμβάνουν Ω3 και αυτών που δεν λαμβάνουν. Επιπλέον έρευνα υψηλής ποιότητας απαιτείται για να διευκρινιστεί αν τα Ω3 όντως ωφελούν τη νοημοσύνη των παιδιών και υπό ποιες συνθήκες. Μέχρι τότε, η χορήγησή τους θα πρέπει να γίνεται με προσοχή και κατόπιν συνεννόησης με τον παιδίατρο, ώστε να αποφεύγονται πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών.

#νευροεπιστήμη #εκπαίδευση #εγκέφαλος #διατροφή 

Βιβλιογραφικές Πηγές

  • Cooper, R. E., Tye, C., Kuntsi, J., Vassos, E., & Asherson, P. (2015). Omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation and cognition: A systematic review and meta-analysis. Journal of Psychopharmacology, 29(7), 753-763.
  • Dangour, A. D., Allen, E., Richards, M., & Uauy, R. (2010). Omega-3 fatty acids and cognitive health in older people. American Journal of Clinical Nutrition, 91(6), 1725S-1729S.
  • Delgado-Lista, J., Perez-Martinez, P., Lopez-Miranda, J., & Perez-Jimenez, F. (2012). Long chain omega-3 fatty acids and cardiovascular disease: A systematic review. British Journal of Nutrition, 107(S2), S201-S213.
  • Dunstan, J. A., Simmer, K., Dixon, G., & Prescott, S. L. (2008). Cognitive assessment of children at age 2(1/2) years after maternal fish oil supplementation in pregnancy: A randomised controlled trial. Archives of Disease in Childhood: Fetal and Neonatal Edition, 93(1), F45-F50.
  • Eilander, A., Hundscheid, D. C., Osendarp, S. J., Transler, C., & Zock, P. L. (2007). Effects of n-3 long chain polyunsaturated fatty acid supplementation on visual and cognitive development throughout childhood: A review of human studies. Prostaglandins, Leukotrienes and Essential Fatty Acids, 76(4), 189-203.
  • Fontani, G., Corradeschi, F., Felici, A., Alfatti, F., Migliorini, S., & Lodi, L. (2005). Cognitive and physiological effects of omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation in healthy subjects. European Journal of Clinical Investigation, 35(11), 691-699.
  • Gomez-Pinilla, F. (2008). Brain foods: The effects of nutrients on brain function. Nature Reviews Neuroscience, 9(7), 568-578.
  • Jiao, J., Li, Q., Chu, J., Zeng, W., Yang, M., & Zhu, S. (2014). Effect of n-3 PUFA supplementation on cognitive function throughout the life span from infancy to old age: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. The American Journal of Clinical Nutrition, 100(6), 1422-1436.
  • Kean, J. D., Sarris, J., Scholey, A., Silberstein, R., Downey, L. A., & Stough, C. (2017). Reduced inattention and hyperactivity and improved cognition after marine oil extract (PCSO-524®) supplementation in children and adolescents with clinical and subclinical symptoms of attention-deficit hyperactivity disorder (ADHD): A randomised, double-blind, placebo-controlled trial. Psychopharmacology, 234(6), 403-420.
  • Kuratko, C. N., Barrett, E. C., Nelson, E. B., & Salem, N., Jr. (2013). The relationship of docosahexaenoic acid (DHA) with learning and behavior in healthy children: A review. Nutrients, 5(7), 2777-2810.
  • McNamara, R. K., Able, J., Jandacek, R., Rider, T., Tso, P., Eliassen, J. C., Alfieri, D., Weber, W., Jarvis, K., DelBello, M. P., Strakowski, S. M., & Adler, C. M. (2010). Docosahexaenoic acid supplementation increases prefrontal cortex activation during sustained attention in healthy boys: A placebo-controlled, dose-ranging, functional magnetic resonance imaging study. The American Journal of Clinical Nutrition, 91(4), 1060-1067.
  • Portillo-Reyes, V., Pérez-García, M., Loya-Méndez, Y., & Puente, A. E. (2014). Clinical significance of neuropsychological improvement after supplementation with omega-3 in 8-12 years old malnourished Mexican children: A randomized, double-blind, placebo and treatment clinical trial. Research in Developmental Disabilities, 35(4), 861-870.
  • Cutuli, D., De Bartolo, P., Caporali, P., Laricchiuta, D., Foti, F., Ronci, M., Rossi, C., Neri, C., Spalletta, G., Caltagirone, C., & Petrosini, L. (2014). n-3 polyunsaturated fatty acids supplementation enhances hippocampal functionality in aged mice. Frontiers in aging neuroscience, 6, 220
  • Yurko-Mauro, K., McCarthy, D., Rom, D., Nelson, E. B., Ryan, A. S., Blackwell, A., Salem, N., Jr., Stedman, M., & Investigators, M. (2010). Beneficial effects of docosahexaenoic acid on cognition in age-related cognitive decline. Alzheimer's & Dementia: The Journal of the Alzheimer's Association, 6(6), 456-464.

Μοιραστείτε το άρθρο

Τελευταίες Αναρτήσεις