Νοημοσύνη

Έχει τη μορφή κινητών τηλεφώνων, φωνητικών βοηθών, αυτόνομων αυτοκινήτων... Είναι παντού γύρω μας και προσεχώς θα επικοινωνεί απευθείας με τον εγκέφαλό μας Από τη σφαίρα της φαντασίας, η διεπαφή ανθρώπου και τεχνητής νοημοσύνης φλερτάρει σοβαρά με την πραγματικότητα Ξεκινήσαμε τον αιώνα με το «αδιέξοδο της κλιματικής αλλαγής», περάσαμε στο «αδιέξοδο του τζιχαντισμού» και φθάσαμε στο «αδιέξοδο της συνεχούς ανάπτυξης», που μας κληροδότησαν τα αδιέξοδα της οικονομικής κρίσης, της ανεργίας και της μετανάστευσης. Κι όμως, παρά αυτή τη συσσώρευση αδιεξόδων στον πραγματικό κόσμο μας, η τεχνολογία συνέχισε να καλπάζει προς την υλοποίηση του φετίχ της, την επίτευξη λειτουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ – Artificial Intelligence). Τα πρώτα δείγματα της ΑΙ βρίσκονται ήδη γύρω μας, είτε ως «προσωπικοί βοηθοί μας» σε κινητά...

Φοβάστε την υπερευφυή τεχνητή νοημοσύνη; Έτσι πρέπει, μας λέει ο νευροεπιστήμων και φιλόσοφος Σαμ Χάρις - και όχι μόνο σε θεωρητικό επίπεδο. Πρόκειται να φτιάξουμε υπεράνθρωπες μηχανές, λέει ο Χάρις, αλλά ακόμα δεν έχουμε λύσει τα προβλήματα που σχετίζονται με τη δημιουργία κάποιου πράγματος που μπορεί να μας μεταχειριστεί όπως εμείς μεταχειριζόμαστε τα μυρμήγκια. Θα σας μιλήσω για ένα σφάλμα στη λογική που έχουν πολλοί από εμάς. Στην ουσία είναι αδυναμία να δούμε ένα ορισμένο είδος κινδύνου. Θα περιγράψω ένα σενάριο που θεωρώ ταυτόχρονα τρομακτικό, αλλά και πιθανό να συμβεί, και δεν είναι καλός συνδυασμός, όπως τελικά αποδεικνύεται. Αλλά αντί να τρομοκρατείστε, οι περισσότεροι πιστεύετε ότι αυτό που σας λέω είναι μάλλον ωραίο. Θα σας περιγράψω πώς τα οφέλη που θα δρέψουμε από την τεχνητή νοημοσύνη μπορούν εν τέλει να...

Στην παρούσα εισήγηση εξετάζουμε την περίπτωση των χαρισματικών παιδιών και την θέση τους στο χώρο της εκπαίδευσης. Για τα χαρισματικά παιδιά έχουν δοθεί πολλοί ορισμοί (εθνικοί, ειδικής παιδαγωγικής, λειτουργικοί, διευκρινιστικοί) και μάλιστα η «χαρισματικότητα», όπως χαρακτηριστικά ονομάζεται, αναγνωρίστηκε μετά από 34 χρόνια προσπάθειας. Διάφοροι επιστήμονες, όπως ο Renzulli, ο Gardner, ο Heller, προσπάθησαν να προσεγγίσουν και να ορίσουν τη χαρισματικότητα και τα χαρισματικά παιδιά. Σκοπός της έρευνας είναι να καθοριστούν τα χαρακτηριστικά των χαρισματικών παιδιών, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σε κάθε επίπεδο, τα αίτια και η εκπαίδευση των παιδιών αυτών. Οι πρακτικές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας και του ευέλικτου αναλυτικού προγράμματος δέχονται κριτική ως προς την δυσκολία να αξιολογηθεί η εφαρμογή τους κατά την...

«Παλαιότερα θεωρούσαμε ότι ο Δείκτης Νοημοσύνης των μικρών ανθρώπων ήταν σταθερός. Οι μελέτες της τελευταίας δεκαετίας δηλαδή τώρα που έχουμε περισσότερα εργαλεία μέτρησης της νοημοσύνης και απεικόνισης του εγκεφάλου, δείχνουν με ξεκάθαρο τρόπο, ότι έως την ηλικία των 20 ετών τίποτα δεν είναι απόλυτα καθορισμένο κι ότι μπορούμε να έχουμε αλλαγές της τάξης των 20 μονάδων και προς τα πάνω και προς τα κάτω. Αυτά τα νέα δεδομένα δείχνουν επίσης πόσο σημαντικές είναι οι ασκήσεις με τον εγκέφαλο και πόσο δεν επαρκεί μια κλασική και μαζική προσέγγιση. Με άλλα λόγια μπορούμε να βοηθήσουμε πρακτικά τους μικρούς ανθρώπους να εξελιχθούν αρκεί να δίνουμε έμφαση σε προβλήματα που ενεργοποιούν τη νοημοσύνη. 

Οι χαρισματικοί μαθητές με δυσκολίες μάθησης συνιστούν μία ετερογενή ομάδα που δεν έχει τύχει περαιτέρω προσοχής και διερεύνησης στα εγχώρια ύδατα, λόγω απουσίας πληροφόρησης από μέρους της πολιτείας και ανεπαρκούς επιμόρφωσης και κατάρτισης, όλων των εμπλεκόμενων φορέων αλλά και των εκπαιδευτικών. Σκοπός της έρευνας καθίσταται η συνοπτική εννοιολογική οριοθέτηση και παρουσίαση εννοιών όπως η χαρισματικότητα και οι μαθησιακές δυσκολίες με αναφορά σε κάποιες ημερομηνίες-σταθμούς. Έπεται η παρουσίαση των μαθητών που φαίνονται να εμπίπτουν και στις δύο παραπάνω κατηγορίες, γνωστοί στην ξένη βιβλιογραφία και ως 2E (Double Exceptionality/Twice Exceptional), διπλά ιδιαίτεροι. Κατόπιν, αναφέρονται οι δυσκολίες εντοπισμού τους και οι κατηγορίες που συγκροτούν βάσει των χαρακτηριστικών τους. Επιπλέον, γίνεται λόγος για την ανίχνευσή τους, τα...

Το ντοκιμαντέρ «Επανασχεδιάζοντας τον εγκέφαλό μου: Κάνε με εξυπνότερο», το οποίο προβλήθηκε στο 8ο Διεθνές Φεστιβάλ Επιστημονικών Ταινιών που διοργανώνει κάθε χρόνο το Κέντρο Κοινωνίας, Επιστήμης και Τέχνης CAID στην Αθήνα, βάζει στοίχημα να κάνει τον παρουσιαστή του Τοντ Σάμπσον πιο έξυπνο μέσα σε τέσσερις εβδομάδες και να αποδείξει σε όλους ότι μπορούν να βελτιώσουν τον εγκέφαλό τους. Την περασμένη χρονιά μέσα από τα ντοκιμαντέρ «Ντόπινγκ εγκεφάλου» και «Ονειρα με το DNA» που προβλήθηκαν στο πλαίσιο του ίδιου φεστιβάλ, οι θεατές εξερεύνησαν πώς χημικές ουσίες, νόμιμες ή παράνομες, μπορούν να ενισχύσουν την εγκεφαλική λειτουργία, καθώς και πώς γνωρίζοντας τα γονίδια που συνδέονται με άτομα υψηλής νοημοσύνης μπορεί κανείς να οδηγήσει μέχρι και στον γενετικό σχεδιασμό ανθρώπων με υψηλό δείκτη νοημοσύνης. Η ταχύτητα...

Με την ανάπτυξη του κλάδου των νευροεπιστημών και της ψυχολογίας μετά τη δεκαετία του 1990 διατυπώθηκαν σύνθετες θεωρίες για την κοινωνική νοημοσύνη, οι οποίες αναγνωρίζουν ότι «ο εγκέφαλός μας είναι κοινωνικός», υποστηρίζοντας τη σημασία της κοινωνικής νοημοσύνης για την επιτυχία των ανθρωπίνων σχέσεων και προτείνοντας ταυτόχρονα και τεχνικές βελτίωσής της. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση δύο συγκεκριμένων μοντέλων για την κοινωνική νοημοσύνη: του Daniel Goleman και του Karl Albrecht. Το 2006, ο Daniel Goleman ανέπτυξε το δικό του μοντέλο κοινωνικής νοημοσύνης, το οποίο αποτελείται από δυο βασικά συστατικά, την "κοινωνική επίγνωση" (social awareness) και "κοινωνική ευχέρεια" (social facility), καθένα από τα οποία εμπεριέχει και επιμέρους στοιχεία. Κατά την ίδια περίοδο, ο Karl Albrecht πρότεινε το μοντέλο...

Ο όρος χαρισµατικός καλύπτει ένα ευρύ φάσµα δυνατοτήτων για υψηλές επιδόσεις. Η ευφυΐα και η δηµιουργικότητα µπορεί να εκδηλώνονται σε ένα ή πολλά πεδία. Ενδέχεται όµως ο χαρισµατικός µαθητής να παρουσιάζει συµπεριφορά που να εµποδίζει την προσαρµογή τους στο σχολικό περιβάλλον. Η επισήµανση του χαρισµατικού-δηµιουργικού µαθητή να γίνεται σε µικρή ηλικία και η έγκαιρη ενίσχυσή του µέσω ειδικών εκπαιδευτικών προγραµµάτων. Ο διδάσκων διαπιστώνει την ταχύτητα µε την οποία µαθαίνουν οι χαρισµατικοί µαθητές, τον τρόπο µε τον οποίο συµπεριφέρονται στην τάξη, το ρυθµό οµιλίας τους, την προσοχή τους, τις κινήσεις, τη µνήµη, τη γενικότερη συµπεριφορά τους καθώς αυτά είναι οι ενδείξεις των εξαιρετικών ικανοτήτων τους. Ένα ευέλικτο και εµπλουτισµένο αναλυτικό πρόγραµµα δίνει τη δυνατότητα να υλοποιούνται δραστηριότητες που θα κρατούν...

Η διερεύνηση των γνωστικών και µεταγνωστικών ικανοτήτων που χρησιµοποιούνται από τους ευφυείς µαθητές και γενικά η µελέτη της δοµής και της διαδικασίας σκέψης τους προσφέρει µία εν πολλοίς ολοκληρωµένη εικόνα του τρόπου µαθησιακής λειτουργικότητάς τους. Αναφέρεται στη γνώση και στην ενηµερότητα ενός ευφυούς ατόµου για τις γνωστικές διαδικασίες, οι οποίες επιτρέπουν την παρακολούθηση, τη ρύθµιση και την αξιολόγηση της ίδιας της σκέψης του. Ένας καλός στρατηγικός χρήστης πρέπει να συντονίζει και να αυτοµατοποιεί στρατηγικές, να έχει µεταγνωστική επίγνωση σχετικά µε συγκεκριµένες και γενικές στρατηγικές και την κατάλληλη εννοιολογική βάση, ώστε να ανταποκριθεί όσο το δυνατόν καλύτερα στο γνωστικό έργο, που παρουσιάζεται. Η παρούσα έρευνα στοχεύει να αξιολογήσει τη γνωστική και µεταγνωστική ικανότητα των ευφυών µαθητών µέσω της...

Σύμφωνα με τα σύγχρονα πολυδιάστατα μοντέλα που αναφέρονται στη χαρισματικότητα, εκτός από τα γνωστικά χαρακτηριστικά κατά τη διαδικασία αναγνώρισης των χαρισματικών παιδιών θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν και άλλοι τομείς, όπως ο κοινωνικός και ο συναισθηματικός. Η παρούσα εισήγηση θα επικεντρωθεί στις αντιλήψεις των γονέων για τα χαρισματικά παιδιά τους και στον σημαντικό ρόλο τους στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξή τους. Ορισμένα από τα θέματα που απασχολούν τους γονείς σχετίζονται με τους γονεϊκούς ρόλους, τις σχέσεις του παιδιού με τους συνομηλίκους του, την κοινωνική προσαρμογή του και κυρίως τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών τους. Συνεπώς, προκύπτει ότι η ύπαρξη κατάλληλων προγραμμάτων συμβουλευτικής υποστήριξης καθίσταται απαραίτητη για τους γονείς προκειμένου να είναι σε θέση να διαχειρίζονται τα κοινωνικά...